Choroby wieku przedszkolnego
sierpień 12, 2024
Pierwsze miesiące w przedszkolu to zazwyczaj ten sam schemat. Kilka dni w placówce i dziecko jest chore. Najczęściej to tylko niegroźne przeziębienie lub grypa, jednak taki maluch musi zostać w domu i przyjmować leki. Po tygodniu lub dwóch wraca do przedszkola. Ale nie na długo. Ku rozpaczy rodziców po kilku dniach najczęściej znowu jest chore. “2 dni w przedszkolu – 2 tygodnie choroby” – żalą się na forach internetowych rodzice. To błędne koło trwa ok. pół roku do roku, aż dziecko nie nabędzie odporności. Pierwsze miesiące w przedszkolu zawsze są pod tym względem trudne. Dzieci zarażają się jedno od drugiego. Wystarczy jedna osoba, żeby zainfekować nawet całą grupę. Czasami winę ponoszą nieodpowiedzialni rodzice. Zamiast do lekarza, maluchy z niepokojącymi dolegliwościami, prowadzą do przedszkola lub szkoły. Niestety, nawet jeżeli wszyscy zachowują należytą ostrożność, zachorowań nie da się uniknąć. Większość chorób jest zakaźna już na jakiś czas przed tym, jak daje widoczne objawy. Dziecko wydaje się zupełnie zdrowe, podczas gdy w rzeczywistości zaraża rówieśników. Choroby często łapią także rodzice, rodzeństwo, a w przedszkolu opiekunki i nauczyciele…
Wydawałoby się, że po nabyciu odporności już wszystko będzie szło gładko. Nic z tego. Teraz czas na choroby zakaźne wieku dziecięcego. Nawet uodparnianie zgodnie z kalendarzem szczepień nie daje gwarancji, że nasze dziecko nie zachoruje. Mimo tego warto korzystać ze szczepionek, ponieważ dzięki nim choroba przebiega łagodniej.
Choroby, które najczęściej atakują dzieci to odra, ospa wietrzna, różyczka, świnka, szkarlatyna czy choroba bostońska. Maluchy zarażają się od siebie nawzajem również wszami i owsikami. Niebezpieczne, szczególnie u najmłodszych, są rotawirusy czy pospolita jelitówka (grypa żołądkowa). Groźne jest także zarażenie pneumokokami czy meningokokami. Lista jest długa i większość tych chorób dotknie nasze dziecko jak nie w przedszkolu, to w szkole. Dobra wiadomość jest taka, że choroby zakaźne i u dzieci przebiegają łagodniej. U dorosłych często kończą się poważnymi powikłaniami, więc lepiej przeżyć je na etapie przedszkola czy szkoły.
Ospa wietrzna to jedna z najczęściej występujących i najbardziej zakaźnych przypadłości u dzieci. Towarzyszy jej podwyższona temperatura oraz wysypka na ciele. U najmłodszych przebiega łagodnie i zazwyczaj bez powikłań. Wirus ospy wietrznej VZV przenoszony jest drogą kropelkową i razem z powietrzem. Można się nią również zarazić poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się wirusy. Na ospę wietrzną choruje się tylko raz w życiu. Osoby, które już ją przebyły mogą natomiast zarazić się półpaścem. Tę infekcję wirusową wywołuje ten sam wirus. Najczęściej dotyka ona już osoby dorosłe i z obniżoną odpornością.
Bardzo zaraźliwa jest również odra, która objawia się kaszlem i wysypką. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Najwięcej dzieci choruje na nią zimą i wczesną wiosną. Odra, chociaż popularna, bywa bardzo niebezpieczna. Jest jedną z głównych przyczyn zgonu u dzieci w krajach rozwijających się. Przebycie odry w wieku dziecięcym powoduje uodpornienia na wirusa na całe życie.
Różyczka najczęściej dotyka dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. U najmłodszych ma bardzo łagodny przebieg. Objawia się różową (stąd nazwa) plamisto-grudkową wysypką, obecna głównie w okolicach twarzy i szyi, a w kolejnych etapach choroby również na całym ciele. Może, ale musi, dojść do powiększenia węzłów chłonnych. Niekiedy ta choroba przebiega bez charakterystycznej wysypki.
Kolejną chorobą, którą dziecko może zarazić się w szkole czy przedszkolu jest świnka. To ostra choroba wirusowa objawiająca się powiększeniem ślinianek, gorączką, bólami głowy i osłabieniem. Może wystąpić również bardzo wysoka temperatura, nudności i wymioty. U 40 procent chorym świnka przebiega bezobjawowo. Jest to choroba szczególnie niebezpieczna dla chłopców i mężczyzn. Jednym z jej powikłań jest zapalenie jąder, które może być przyczyną bezpłodności.
Szkarlatyna czyli płonica to jedna z poważniejszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Kiedyś była śmiertelna, ale dzisiaj dzięki zaawansowanym metodom leczenia, nie stanowi już tak dużego zagrożenia. Płonica przenosi się głównie drogą kropelkową; infekcja ma różny przebieg – od lekkiego do bardzo ciężkiego. Szkarlatyna to infekcja bakteryjna, którą leczy się przez podanie antybiotyku. Objawia się ona podwyższoną gorączką, stanem zapalnym gardła, powiększonymi węzłami chłonnymi i osłabieniem.
Choroba bostońska, zwana bostonką, często bywa mylona z ospą wietrzną ze względu na występującą wysypkę. Dzieci zarażają się nią drogą kropelkową, ale także przez kontakt z kałem. Wysypka bostońska ma formę plamek i grudek w kolorze łososiowym. Atakują głównie twarz i górną połowę klatki piersiowej, ale nie wywołują świądu.
Dużym problemem u dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół są wszy. Częściej pojawiają się u dziewczynek, niż u chłopców, ze względu na dłuższe włosy. Wszawica jest w dzisiejszych czasach tematem wstydliwym, ale cały czas się zdarza. Wbrew pozorom dotyka ona nie tylko dzieci brudne i zaniedbane. Poziom higieny nie ma żadnego znaczenia. Można się nią zarazić poprzez kontakt osobą chorą lub używając wspólnych przedmiotów takich jak ręczniki czy grzebienie. Wszawica objawia się silnym swędzeniem.
Owsiki to pasożyty, które bardzo często występują u dzieci. Można się nimi zarazić drogą doustną, ale także wziewną (poprzez wdychanie jaj). Objawy do dokuczliwe zwędzenie okolic odbytu, głównie w nocy. Inne objawy to problemy z koncentracją i snem, brak apetytu, nudności, osłabienie, podkrążone oczy, bóle głowy i brzucha a także… zgrzytanie zębami. Nieleczona owsica może prowadzić do zapalenia skóry, a także zahamowania rozwoju.
Poważne zagrożenia dla zdrowia i życia najmłodszych stanowi zakażenie rotawirusem. Często konieczne jest leczenie szpitalne. Rotawirus jest bardzo zaraźliwy i potrafi długo przeżyć poza organizmem. Aby zachorować wystarczy wejść do pomieszczenia, w którym wcześniej przebywał chory. Głównym objawem zakażenia jest uporczywa biegunka. U małych dzieci może ona prowadzić do odwodnienia, dlatego konieczna jest interwencja medyczna i pobyt w szpitalu. Oprócz rotawirusów na dzieci czyha również grypa żołądkowa, czyli wirusowe zakażenie układu pokarmowego. Objawia się wymiotami i biegunką. Często towarzyszy mu osłabienie, ból brzucha i brak apetytu.
Pneumokoki i meningokoki to groźne bakterie, które mogą nawet doprowadzić do zgonu. Najczęściej atakują małe dzieci i osoby starsze. Dla bezpieczeństwa wielu rodziców decyduje się zaszczepić swoje dzieci. To znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania.
Choroby zakaźne wieku dziecięcego leczy się objawowo. Dziecko dostaje leki na obniżenie gorączki, przeciwkaszlowe i łagodzące ból. Powinno zostać łóżku, odpoczywać i przyjmować dużo płynów. Nie wolno jednak bagatelizować objawów. Zawsze konieczna jest wizyta u lekarza, który postawi fachową diagnozę.
autor artykułu: mgr Magdalena Stachowicz-Sura
Zdrowe nawyki żywieniowe u dzieci
luty 9, 2023
Co to znaczy zdrowo się odżywiać?
Jeść pokarmy ze wszystkich grup produktów w odpowiednich ilościach, tak aby dostarczyć organizmowi potrzebnych substancji odżywczych. Zróżnicowana i zbilansowana dieta zapewnia dzieciom energię do prawidłowego rozwoju i sprostania codziennym wyzwaniom.
Zróżnicowana i zdrowa dieta powinna zawierać dania przygotowywane od podstaw z jak najmniej przetworzonych produktów z następujących grup: warzywa, owoce, produkty zbożowe i ziemniaki, nabiał i jajka, rośliny strączkowe, mięso, ryby, orzechy oraz zdrowe tłuszcze. Każda z grup dostarcza organizmowi innych substancji odżywczych. Dietę należy komponować z różnorodnych produktów z każdej grupy we właściwych, zalecanych proporcjach, aby pokryć zapotrzebowanie na różne składniki odżywcze. Każdy dzień należy zaczynać pełnowartościowym śniadaniem, które powinno zawierać w szczególności produkty z grup: nabiał i lub inne źródła białka, produkty zbożowe pełnoziarniste oraz warzywa i lub owoce. Zdrowe odżywianie oznacza również planowanie posiłków z wyprzedzeniem, tak by pokrywały zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Powinno się również ćwiczyć nawyk uważności podczas jedzenia. Istotne jest spożywanie posiłków na siedząco, bez pośpiechu, oglądania telewizji, grania w gry wideo, itp. pamiętając o spokojnym żuciu kolejnych kęsów i skupiając się na wyglądzie, zapachu i smaku potraw. Dzięki takiej praktyce czujemy się bardziej najedzeni odpowiednią dla siebie porcją, nie mamy ochoty podjadać i jedzenie sprawia nam więcej przyjemności.
Dlaczego powinniśmy zdrowo się odżywiać?
WŁAŚCIWA DIETA chroni nasze zdrowie i pomaga zapobiegać wielu chorobom. Zdrowa dieta umożliwia optymalne funkcjonowanie organizmu i zaspokaja nasze bieżące podstawowe potrzeby fizjologiczne, więc zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia takich zachowań jak napady złości, wahania nastrojów czy apatia. Dzięki niej, nasz mózg rozwija się prawidłowo, co ma wpływ na rozwój inteligencji. Zdrowa dieta wpływa również pozytywnie na nasz wygląd, a co za tym idzie, również na nasze samopoczucie i pewność siebie.
Znaczenie zdrowych nawyków w dzieciństwie
Dzieciństwo to najlepszy czas, żeby przekazać dzieciom wiedzę o zdrowej żywności i wykształcić u nich zdrowe nawyki żywieniowe. Pod pojęciem „nawyk” kryją się czynności wyuczone przez ich powtarzanie, zaś dzieci najczęściej uczą się różnych zachowań w domu i w szkole. Promowanie zdrowych nawyków żywieniowych w dzieciństwie stanowi klucz do zdrowszego trybu życia w przyszłości oraz zmniejsza ryzyko zachorowania w dorosłym życiu. Ponadto dzieci, które odżywiają się właściwie, mają lepsze wyniki w szkole i więcej energii do aktywności fizycznej. Już od pierwszych miesięcy życia dzieci uczą się naśladując to, co robią rodzice – dotyczy to także zdrowych nawyków żywieniowych. Chcąc być dla dzieci przykładem do naśladowania, warto wprowadzić najpierw zmiany we własnym jadłospisie.
Jak to robić?
Włączaj dzieci do każdego etapu dotyczącego zdrowego jedzenia:
Dla dzieci jest to zabawa i przygotowanie do dorosłego życia. Dzieci dużo uczą się pomagając w przygotowywaniu posiłków, rozwija to ich wiedzę na temat produktów, sposobu przygotowania, wzbudza chęć próbowania nowego jedzenia i potraw, a dodatkowo uczy samodzielności i wzmacnia więzi z rodzicami. Daje to też możliwość do rozmawiania z dziećmi na temat roli konkretnych produktów w diecie. Przygotowywanie i spożywanie posiłków w rodzinnym gronie to świetna okazja do kształtowania zdrowych nawyków u dzieci w miłej atmosferze, w której dorośli dodatkowo dają dobry przykład. Nawet, jeśli wprowadzanie nowych zwyczajów żywieniowych może początkowo jawić się jako skomplikowane czy trudne, wartość z podjęcia tego dobrego wyzwania w rodzinie będzie owocowało pozytywną zmianą w wielu aspektach, jak np. wzmocnienie więzi czy wzrost dobrego samopoczucia. Poniżej przedstawiam wskazówki jak krok po kroku przejść całą rodziną przez tę pozytywną zmianę do nowych, trwałych nawyków żywieniowych.
Krok po kroku
1. Zdrowe jedzenie powinno być najłatwiejszym wyborem – WSKAZÓWKI:
- Postaw miseczkę z warzywami i owocami na wysokości wzroku dzieci oraz „wyciągnięcie ręki” w salonie czy kuchni. Niech dziecko będzie otoczone przez dobre produkty.
- Miej zawsze w salonie czy na blacie w kuchni wodę w dzbanku i blisko szklanki, a bidon z wodą u dziecka w pokoju i w plecaku, co będzie przypominać o regularnym piciu.
- Ogranicz dostęp do niezdrowego jedzenia poprzez nie kupowanie ich lub chowanie do górnej szafki. Zamiast nich ustaw owoce i orzechy na wierzchu.
- W ramach zabawy z dzieckiem twórz zdrowe alternatywy równie smaczne jak słodycze.
2. Zwiększamy atrakcyjność zdrowego produktu poprzez nazwę czy wygląd – WSKAZÓWKI:
- Nazywaj warzywa czy owoce jako coś nietypowego, niezwykłego – brokuły mogą być zielonymi drzewkami albo brokułami pełnymi mocy.
- Serwuj kanapki z przybraniem, może i nie zostanie zjedzona dekoracja, ale sama kanapka będzie wydawać się smaczniejsza. Do przybierania kanapek, zaangażuj dziecko, niech z udostępnionych składników, samodzielnie stworzy kolorową kanapkę.
- Zmieniaj sezonowo jedzenie, jeśli coś wydaje się nowe to ciekawi i jest większa szansa, że dziecko będzie miało ochotę spróbować.
- Organizuj co jakiś czas konkurs na najlepszą potrawę, najfajniejszą nazwę dania i rodzina będzie wybierać zwycięzcę.
3. Konsekwencja to oczywisty wybór. Jeśli owoce i warzywa będą bardziej dostępne niż niezdrowe przekąski to wiadomo, co jest normą – WSKAZÓWKI:
- Zawieś kalendarz sezonowości na lodówce lub w kuchni.
- Ogranicz dostęp do żywności przetworzonej, a z kolei ułatw do nieprzetworzonej – to jest dla nas normą.
- Chodź razem z dzieckiem na zakupy (jeśli duże sklepy z dużym asortymentem niezdrowej żywności wywołują nerwową atmosferę i złość, wybierajcie małe bazarki i sklepy z dobrą żywnością), gotujcie i jedzcie razem.
- W czasie wolnym organizuj wycieczki do lokalnych przetwórców, aby doceniać narodową tradycję. Można też wybrać się na farmę ze zwierzętami lub zbiory owoców.
Nawyki, które należy wspierać
1. 4–5 POSIŁKÓW DZIENNIE
Zapewnia nam to zbilansowaną dietę, bez długich okresów niejedzenia i nadmiernie obfitych posiłków. Ogranicza to również szansę sięgania po przekąski w długich okresach niejedzenia.
2. CODZIENNE JEDZENIE ŚNIADANIA
Sprawia, że mamy energię do wyzwań od rana i chronimy się przed odczuwaniem stresu wywołanego brakiem jedzenia.
3. JEDZENIE W SPOKOJU
Daje nam możliwość czerpania przyjemności z posiłku i chroni przed nadmiernym jedzeniem.
4. JEDZENIE W RODZINNYM GRONIE
Jest szansą na poznanie swoich upodobań i zgodnie z nimi zaplanowania posiłków.
5. PLANOWANIE
Włączanie dzieci w planowanie zdrowych posiłków oraz ich przygotowywanie.
6. PRÓBOWANIE
Zachęcanie dzieci do próbowania nowych produktów spożywczych, np. poprzez danie im możliwości wyboru pomiędzy dwoma nieznanymi warzywami czy owocami i podanie małych porcji.
7. PORCJE ODPOWIEDNIE DO WIEKU ORAZ PŁCI
Dziewczynki i chłopcy mają różne zapotrzebowanie na kalorie w zależności od wieku.
8. PICIE WODY
Woda jako główne źródła płynów podczas posiłków i pomiędzy nimi.
9. AKTYWNY STYL ŻYCIA
Ćwiczenia fizyczne o średniej i dużej intensywności co najmniej 60 minut kilka razy w tygodniu (spacer, bieganie, zabawa w parku, gimnastyka, itp.).
10. SPOŻYWANIE
• sezonowych warzyw, zwłaszcza surowych,
• świeżych, sezonowych owoców, najczęściej na surowo, wraz z jadalną skórką,
• pełnoziarnistych produktów zbożowych i ziemniaków (chleb, makaron, ryż, itp.),
• mleka i produktów mlecznych,
• roślin strączkowych (cieciorka, fasola, soczewica, itp.) zamiast części dań mięsnych,
• suszonych owoców i orzechów jako przekąska lub deser,
• oleju rzepakowego tłoczonego na zimno lub oliwy z oliwek na surowo jako dodatek do dań np. sałatek.
NAWYKI, które należy ograniczać
i POMYSŁY, jak to zrobić
1. SPOŻYWANIE TŁUSZCZÓW – należy unikać dań smażonych i panierowanych.
Najbardziej zalecane jest pieczenie w piekarniku, które nadal daje efekt smakowitości.
CZĘSTE JEDZENIE SŁODYCZY – unikać
należy edukować dzieci i zachęcać je do jedzenia niedosładzanych suszonych owoców (rodzynek, suszonych moreli, fig itp.) i świeżych owoców.
3. SŁODKIE WYPIEKI I ARTYKUŁY CUKIERNICZE – można zastąpić
zdrowymi domowymi przekąskami, np. zmiksowane awokado z dodatkiem kakao i daktyli jako czekoladowy pudding, pudding chia na bazie jogurtu czy owocowy koktajl.
SPOŻYWANIE JEDZENIA TYPU FAST FOOD lub jedzenie przetworzonych, mięsnych dań gotowych (kiełbaski, pasztety itp.)
można zamienić je upieczonym przez nas mięsem lub pasztetem warzywnym oraz domowymi, lepszymi wersjami fast foodów, np. pieczonymi frytkami czy domową pizzą z warzywami.
4. PODAWANIE DAŃ GOTOWYCH (krokiety, zapiekanki, pizza, wstępnie podsmażone ziemniaki i inne tego rodzaju dania)
spróbujmy sami więcej ugotować i zamrozić odpowiednią porcję na inny dzień.
5. DUŻA ILOŚĆ SOLI W KUCHNI czyli więcej niż 1 łyżeczka od herbaty
zastąp sól ziołami (tymianek, rozmaryn, majeranek czy cząber) oraz czosnkiem czy cebulą
6. SŁONE PRZEKĄSKI – unikaj
Zamiast słonych przekąsek należy zachęcać dzieci do jedzenia niesolonych pestek i orzechów (włoskich, laskowych, ziemnych, migdałów, pestek słonecznika czy dyni itp.).
7. CZAS SPĘDZONY „PRZED EKRANEM” (telewizja, komputer, konsole do gier itp.) – ogranicz
ruch, szczególnie na świeżym powietrzu (co najmniej 1 godzina dziennie) lub wspólne czytanie.
8. JEDZENIE I GOTOWANIE W SAMOTNOŚCI – unikaj
Gotuj i jedz posiłki razem z dziećmi – to świetna okazja do kształtowania zdrowych nawyków i dzieci w miłej atmosferze, w której dorośli dają dobry przykład.
Co WAŻNEGO DLA NASZEGO ZDROWIA zawierają warzywa i owoce w danym kolorze?
autor artykułu: mgr Kinga Kitowska (na podstawie materiałów udostępnionych przez rodzica)